
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Mustafa Kemal ATATÜRK 1881 yılında Selanik’te Koca Kasım Paşa Mahallesinin Islahhane Caddesinde bugün müze olan üç katlı bir evde doğdu. Babası o sırada kereste ticareti yapan Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanımdır. Baba tarafından dedesi, İlkokul öğretmeni olan Kızıl Hafız Ahmet Efendi; anne tarafından dedesi ise Sofu-zade Feyzullah Efendidir.( 1 ) Karaman oğlu Beyliğinin, Osmanlılar tarafından ele geçirilmesi üzerine (1466), Fatih Sultan Mehmet bizzat Karaman’a gelmiş, Karaman’ı çok mamur halde, gelişmiş ve esnaflarının durumunun da iyi olduğunu görerek, Osmanlının politikası gereği, Rumeli’yi Türkleştirme düşüncesinden de hareketle sınırlarına dahil ettiği yerlerdeki ileri gelenleri başka yerlere tehcir ettirmelerinden dolayı Gedik Ahmet Paşa ve Rum Mehmet Paşayı Karaman’a göndererek şehrin ileri gelen ailelerini, ustaları İstanbul’a göndermelerini sağlamıştır. M. Kemal ATATÜRK’ün anne soyundan dedeleri, 1466 yıllarında Karaman’dan İstanbul’a, oradan da Vodina sancağına bağlı Sarıgöl’e yerleşmiş; daha sonra da Selanik yakınlarındaki Lankaza (Langaza)’ya göç etmişlerdir. Atatürk’ün babası Ali Rıza Efendi 1839 yılında Selanik’te, annesi Zübeyde Hanım 1857 yılında Lankaza’da dünyaya gelmişlerdir. Ali Rıza Efendi ile Zübeyde Hanım 1870 yılında evlenmişler ve 6 çocukları dünyaya gelmiştir. İsimleri, Fatma, Ahmet, Ömer, Mustafa (Kemal Atatürk), Makbule ve Naciye’dir. ATATÜRK’ün hem baba, hem anne tarafından soyu Kızıl Oğuzlar veya Kocacık Yörüklerindendir. ATATÜRK’ün baba soyu Karaman’dan gelerek Manastır Vilayetinin Derbe-i Bala Sancağına bağlı Kocacık’a yerleşti. Aile sonradan Selanik’e göç etti. Dedesi Ahmet ve dedesinin kardeşi Hafız Mehmet’in taşıdığı “kızıl” lakabı ve yerleştikleri kasabanın ismi olan “ Kocacık’ın” da gösterdiği üzere Kızıl oğuz yörüklerindendir. ATATÜRK’ün dedelerinin Anadolu’dan gelerek yerleştikleri, Osmanlı Devleti döneminde Manastır Vilayetine bağlı dört sancaktan biri olan “Derbe-i Bala” nın merkezi bugün batı Makedonya’daki Derbe şehridir. Kocacık köyü de buraya bağlıdır. Gazeteci yazar Altan ARASLI 1993 yılında Kocacık Köyüne giderek ATATÜRK’ün dedesinin evini bulmuştur. ( 2 ) M. Kemal ATATÜRK, 1887 yılında Mahalle Mektebine başlamış, ardından da Şemsi Efendi Okuluna devam etmiştir. Bir ara Selanik’te Mülkiye Rüştiyesine (ortaokul) devam etmiş, daha sonra 1893 yılında Selanik Askeri Rüştiyesine kaydolmuştur. Askeri Rüştiyedeyken Matematik öğretmeni Yüzbaşı Mustafa Sabri Bey, ona “Kemal” adını verdi. Böylece tarihe geçecek olan Atatürk , Mustafa Kemal olarak çağrılmaya başlamıştır. Atatürk 1896 yılında Manastır Askeri İdadisine (lise) kaydolur. Fakat gönlü hep İstanbul Kuleli Askeri lisesinde okumak ister. 1899 yılında Yüksek tahsilini yapmak için İstanbul’a gelir. 13 Mart 1899 tarihinde Harp Okuluna kaydolur. 1902 yılında Harp Okulunu bitiren Mustafa Kemal 10 Şubat 1902 tarihinde Harp Akademisine girmiştir. 21 Ekim 1904 tarihinde yemin ederek Kurmay Yüzbaşı olarak mezun olmuştur.( 3 ) 11 Ocak 1905 tarihinde Kurmay Yüzbaşı olarak Türk ordusunda göreve başlamış, Şam’a 5. ordu emrine tayin edilmiştir.
Çeşitli dernek ve cemiyetleri organize ederek 1909 yılında Selanik’te toplanan İttihat ve Terakki Büyük Kongresine katıldı. 1911 yılında İstanbul’da Genel Kurmayda görevlendirildi. 27 Kasım 1911 yılında binbaşılığa terfi etti. 1913 yılında Kolordu Kurmay Başkanı olarak Edirne’nin kurtarılışına katıldı. 1914 yılında Yarbaylığa yükseldi. 1915 yılında Eceabat’a on dokuzuncu tümen komutanlığına tayin edildi ve Çanakkale Savaşını kazandı. 1917 yılında 2. ordu Komutanlığına getirildi. 1919 yılında Samsun’a çıkarak kongreleri organize etmesi. 23 Nisan 1920 de T.B.M.Meclisini topladı. 24 Nisan 1920’de TBMM Başkanlığına seçildi. 1923 yılında annesi vefat etti. 1923 yılında Latife Hanımla evlendi. 29 Ekim 1923 yılında Cumhuriyeti ilan etti. ( 4 ) Çeşitli inkılaplar yapan, ülkenin kalkınmasında büyük emeği olan Mustafa Kemal Atatürk askeri kimliğinin yanında siyaset ve devlet adamı olarak da Türk Milletine büyük hizmetleri olmuş ve gelecek nesillere fikirleri ve uygulamalarıyla örnek insan olmuştur. 10 Kasım 1938 yılında manen aramızdan ayrılmış olan Mustafa Kemal ATATÜRK, ebediyen Türk Milletinin kalbinde yaşayacak ve fikirleri geleceğimize ışık tutacaktır.
|